ΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
-
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την υπέρταση;
- Η υπέρταση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο και έμφραγμα. Ουσιαστικά η υπέρταση αποτελεί τον ισχυρότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους για έμφραγμα.
- Η υπέρταση αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια, ξαφνικό θάνατο, νεφρική βλάβη, απόφραξη των αρτηριών των ποδιών, κ.α.
- Για κάθε 20 mmHg αύξησης της συστολικής πίεσης ή 10 mmHg αύξησης της διαστολικής, διπλασιάζεται ο κίνδυνος θανάτου από εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα. Δηλαδή, η συστολική πίεση 150 mmHg συνεπάγεται διπλάσιο κίνδυνο απ' όσο η συστολική πίεση 130 mmHg και η διαστολική πίεση 90 mmHg διπλάσιο κίνδυνο από όσο η διαστολική 80 mmHg.
(Πηγή: Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης) - Η υπέρταση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο και έμφραγμα. Ουσιαστικά η υπέρταση αποτελεί τον ισχυρότερο τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους για έμφραγμα.
-
Ποια πίεση είναι πιο επικίνδυνη: η συστολική ή η διαστολική;
- Τόσο η συστολική όσο και η διαστολική αρτηριακή πίεση αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για καρδιαγγειακό νόσημα.
- Η άποψη ότι η διαστολική πίεση (γνωστή ως «πίεση της καρδιάς») είναι πιο σημαντική από τη συστολική είναι λανθασμένη. Ειδικά σε άτομα πάνω από 50 ετών, η συστολική πίεση είναι πολύ πιο επικίνδυνη από όσο η διαστολική.
(Πηγή: Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης) - Τόσο η συστολική όσο και η διαστολική αρτηριακή πίεση αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για καρδιαγγειακό νόσημα.
-
Πώς εκδηλώνεται η αυξημένη πίεση;
- Η αυξημένη αρτηριακή πίεση κατά κανόνα δεν γίνεται αισθητή και δεν προκαλεί κανένα ενόχλημα. Τα ενοχλήματα, όταν υπάρχουν, οφείλονται στις επιπλοκές της, που συνήθως εμφανίζονται μετά από χρόνια. Γι' αυτό στην Αμερική η υπέρταση είναι γνωστή ως «βουβός δολοφόνος » (silent killer).
- Ο πονοκέφαλος, η ζάλη, τα βουητά στα αυτιά, οι εξάψεις κ.λπ. δεν οφείλονται στην υπέρταση, ακόμα και όταν η πίεση είναι πολύ αυξημένη (π.χ. συστολική πάνω από 200 mmHg). Το αντίστροφο μπορεί να συμβεί: δηλαδή, η ανησυχία, λόγω της λανθασμένης αντίληψης ότι τα συμπτώματα οφείλονται στην αυξημένη πίεση η οποία συνεπάγεται άμεσο κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορεί να ανεβάσει την πίεση.
- Οι ρινορραγίες (αιμορραγίες από τη μύτη) επίσης δεν οφείλονται στην υπέρταση. H μεγάλη αύξηση της πίεσης που συχνά παρατηρείται σε τέτοιες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα της αναστάτωσης (συχνά του πανικού) λόγω της αιμορραγίας και μειώνεται χωρίς φάρμακα μόλις ηρεμήσει ο άρρωστος.
(Πηγή: Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης) - Η αυξημένη αρτηριακή πίεση κατά κανόνα δεν γίνεται αισθητή και δεν προκαλεί κανένα ενόχλημα. Τα ενοχλήματα, όταν υπάρχουν, οφείλονται στις επιπλοκές της, που συνήθως εμφανίζονται μετά από χρόνια. Γι' αυτό στην Αμερική η υπέρταση είναι γνωστή ως «βουβός δολοφόνος » (silent killer).
-
Πώς μπορεί να μειωθεί η πίεση χωρίς φάρμακα;
- Εκτός από τα φάρμακα, διάφορα άλλα μέσα μπορούν να μειώσουν σε κάποιο βαθμό την πίεση. Τα μέσα αυτά είναι χρήσιμα σε όλα τα υπερτασικά άτομα, ανεξάρτητα από το αν παίρνουν ή όχι αντιυπερτασικά φάρμακα. Με την αποτελεσματική εφαρμογή τους μπορεί να μειωθούν οι δόσεις των φαρμάκων ή σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και να αποφευχθεί η θεραπεία με φάρμακα.
- Δυστυχώς, υπάρχει δυσκολία στη μακροχρόνια τήρηση των μη φαρμακευτικών μέτρων, επειδή οι υπερτασικοί συνήθως μειώνουν την προσπάθεια μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.
- Η ελάττωση του σωματικού βάρους στους υπέρβαρους υπερτασικούς είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για τη μείωση της πίεσης χωρίς φάρμακα. Ακόμα και μικρή απώλεια βάρους (π.χ., 5 κιλά) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης αλλά και στη βελτίωση άλλων παραγόντων που οδηγούν σε καρδιαγγειακό επεισόδιο, όπως είναι η χοληστερίνη και το σάκχαρο.
- Δίαιτα με πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά χωρίς λίπη, δηλαδή, διατροφή πλούσια σε κάλιο και ασβέστιο, μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης (γνωστή ως δίαιτα DASH).
- Η μείωση της πρόσληψης αλατιού με το φαγητό μειώνει την πίεση κυρίως στους υπερτασικούς μεγαλύτερης ηλικίας. Επιπλέον ενισχύει την αποτελεσματικότητα των αντιυπερτασικών φαρμάκων, κυρίως των διουρητικών, των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου και των ανταγωνιστών της αγγειοτενσίνης.
- Ο περιορισμός της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών (μέχρι δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες) επίσης μειώνει την αρτηριακή πίεση σε αυτούς που κάνουν κατάχρηση.
- Η σωματική άσκηση (γρήγορο περπάτημα ή ποδήλατο για τουλάχιστον μισή ώρα τη μέρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης και στη βελτίωση άλλων παραγόντων κινδύνου όπως είναι η αυξημένη χοληστερίνη και το σάκχαρο.
- Το κάπνισμα επηρεάζει ελάχιστα την αρτηριακή πίεση. Όμως, η διακοπή του αποτελεί τον πρώτο στόχο στους υπερτασικούς καπνιστές, αφού το κάπνισμα είναι εξίσου σημαντικός και σε μερικές περιπτώσεις σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για θάνατο, έμφραγμα, εγκεφαλικό ή άλλο καρδιαγγειακό επεισόδιο σε σύγκριση με την υπέρταση.
(Πηγή: Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης) -
Τι είναι η καλή και η κακή χοληστερίνη και τι τα τριγλυκερίδια;
- Η LDL-χοληστερίνη είναι η λεγόμενη «κακή χοληστερίνη», η οποία διεισδύει στο τοίχωμα των αγγείων (αρτηριών) και έτσι ξεκινάει η διαδικασία της αρτηριοσκλήρυνσης. Η διείσδυση αυτή αυξάνεται όσο περισσότερη LDL-χοληστερίνη υπάρχει στο αίμα.
- Αντίθετα, η HDL-χοληστερίνη ή «καλή χοληστερίνη» δρα προστατευτικά απομακρύνοντας την «κακή» LDL-χοληστερίνη από το τοίχωμα των αγγείων και έτσι παρεμποδίζει την εξέλιξη της αρτηριοσκλήρυνσης.
- Τα τριγλυκερίδια είναι άλλα λιπίδια που κυκλοφορούν στο αίμα και μπορεί να προέρχονται από τις τροφές ή να συντίθενται από τον ίδιο τον οργανισμό.
- Η αύξηση των τριγλυκεριδίων οφείλεται σε διαταραχή του μεταβολισμού του οργανισμού και σε αυξημένη πρόσληψη με το φαγητό. Ο αρρύθμιστος διαβήτης, η αύξηση του βάρους, η κατάχρηση αλκοόλ και κάποια φάρμακα επίσης αυξάνουν τα τριγλυκερίδια.
- Οι μακροχρόνιες συνέπειες των αυξημένων τριγλυκεριδίων είναι η στεφανιαία νόσος (σε μικρότερο βαθμό από όσο η αυξημένη χοληστερίνη) και η παγκρεατίτιδα (σοβαρή οξεία κατάσταση με δυνατό πόνο στην κοιλιά που χρειάζεται άμεση εισαγωγή σε νοσοκομείο) και παρατηρείται σε περιπτώσεις μεγάλης αύξησης των τριγλυκεριδίων στο αίμα (>1.000 mg/dl).
(Πηγή: Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης) -
Πώς μειώνεται η χοληστερίνη χωρίς φάρμακά;
- Η μείωση του βάρους του σώματος στα υπέρβαρα άτομα μειώνει την ολική χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια.
- Επίσης πρέπει να γίνει αλλαγή του τρόπου ζωής και των διατροφικών συνηθειών και να ακολουθηθεί μια σωστή και υγιεινή διατροφή. Η συστηματική σωματική άσκηση επίσης βοηθά σημαντικά μειώνοντας την «κακή» LDL-χοληστερίνη και κυρίως αυξάνοντας την «καλή» HDL-χοληστερίνη.
- Περιορίστε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε κορεσμένο λίπος, όπως λιπαρά κρέατα (αρνί, χοιρινό), ζαμπόν, μπέϊκον, λιπαρά τυριά, βούτυρο, μαργαρίνες, πλήρη γαλακτομικά προϊόντα, κρέμα σαντιγί, αβοκάντο, ξηροί καρποί, κύβοι ζωμού κότας, βοδινού και λαχανικών.
- Περιορίστε τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε χοληστερίνη, όπως βούτυρο, κρέμα γάλακτος, εντόσθια, μυαλά, αρνί, γαρίδες, μύδια, αστακός, πλήρη γαλακτομικά προϊόντα, μαγιονέζα.
- Συμπεριλάβετε στο διαιτολόγιό σας άπαχα ή ημιάπαχα γαλακτομικά προϊόντα (γάλα, γιαούρτι), άπαχα τυριά (άλιπη μυζήθρα, άλιπο ανθότυρο), όσπρια, ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως, καθώς και φρούτα και λαχανικά.
- Αφαιρείτε το ορατό λίπος από το κρέας και αποφεύγετε τα τηγανητά. Χρησιμοποιείτε σάλτσες και γαρνιτούρες με ελάχιστο λίπος.
- Χρησιμοποιείτε μόνο ελαιόλαδο στο μαγείρεμα και σε μικρές ποσότητες.
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Από το σύνολο των ημερησίων θερμίδων, οι πρωτεΐνες (λευκώματα) πρέπει να αποτελούν το 15% του συνόλου, το λίπος 30% και οι υδατάνθρακες το υπόλοιπο (πάνω από 50% των ημερήσιων θερμίδων).
- Να κάνετε άσκηση περίπου μισή έως μία ώρα την ημέρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας (όχι λιγότερες από τρεις). Να προτιμάτε το γρήγορα περπάτημα, το ποδήλατο, την κολύμβηση, κ.λπ.
- Υπάρχουν επίσης τροφές εμπλουτισμένες με φυτικές στερόλες (γάλα, γιαούρτι, μαργαρίνη) που μπορούν να μειώσουν κατά 10% την κακή LDL χοληστερίνη.
(Πηγή: Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης) -
Ποιος αρρωσταίνει με διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2);
Ο ΣΔ2 μπορεί να εμφανισθεί στον οποιονδήποτε. Αυτοί που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο είναι οι παχύσαρκοι και υπέρβαροι, γυναίκες που έχουν εμφανίσει διαβήτη της εγκυμοσύνης, άτομα με ιστορικό ΣΔ2 στην οικογένειά τους και αυτοί που εμφανίζουν κλινικά στοιχεία του μεταβολικού συνδρόμου (υπέρταση, αύξηση της περιμέτρου της κοιλιάς, διαταραχές των λιπιδίων του αίματος). Όσο προχωράει η ηλικία το σώμα μας γίνεται λιγότερο ανεκτικό στα σάκχαρα.(Πηγή: ΓΝΑ Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Τμήμα Ενδοκρινολογίας) -
Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη;
Τα συμπτώματα διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή αλλά τα κυριότερα είναι:- Αυξημένη δίψα
- Αυξημένη όρεξη
- Ξερό στόμα
- Ναυτία η και έμετοι
- Πολυουρία
- Κούραση, εξάντληση
- Διαταραχές της όρασης
- Μουδιάσματα η μυρμηγκιάσματα σε χέρια και πόδια
- Συχνές φλεγμονές του δέρματος, του ουροποιητικού και του κόλπου
- Σπάνια ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να διαγνωσθεί μετά από μεταφορά του ασθενούς στο νοσοκομείο σε κώμα.
(Πηγή: ΓΝΑ Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Τμήμα Ενδοκρινολογίας)
-
Ποιες είναι οι επιπλοκές;
Αν ο διαβήτης δε ρυθμίζεται σωστά μπορεί να εμφανισθούν επιπλοκές που είναι επικίνδυνες ακόμη και για τη ζωή. Οι κυριότερες από αυτές είναι:- Η αμφιβληστροειδοπάθεια. Οι βλάβες στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού είναι συχνές στον ΣΔ2 (αιμορραγίες, εξιδρώματα ) και γίνονται πιο συχνές με τη πάροδο του χρόνου. Η εμφάνιση τους προλαμβάνεται η καθυστερεί με τη καλή ρύθμιση όχι μόνο του σακχάρου αλλά και της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης. Ευτυχώς η τύφλωση δεν είναι συχνή επιπλοκή.
- Βλάβες στα νεφρά. Ο κίνδυνος για νεφρική βλάβη αυξάνεται με το χρόνο. Η επιπλοκή αυτή είναι σοβαρή γιατί μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια και καρδιακή νόσο.
- Μειωμένη αισθητικότητα και κακή κυκλοφορία του αίματος. Η βλάβη στα νεύρα και η σκλήρυνση των αρτηριών οδηγεί σε μειωμένη αισθητικότητα και κακή κυκλοφορία του αίματος στα πόδια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των φλεγμονών του δέρματος και σε έλκη που δεν επουλώνονται εύκολα. Η κακή κυκλοφορία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ακρωτηριασμό. Η βλάβη στα νεύρα μπορεί επίσης να προκαλέσει διαταραχές από το πεπτικό όπως ναυτία, έμετοι και διάρροια.
(Πηγή: ΓΝΑ Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Τμήμα Ενδοκρινολογίας) -
Ποια εμβόλια χρειάζονται οι ενήλικες;
Τα εμβόλια για ενήλικες συστήνονται βάσει της ηλικίας, τους προηγούμενους εμβολιασμούς, την κατάσταση υγείας, το επάγγελμα, τον τρόπο ζωής και τους ταξιδιωτικούς προορισμούς τους.Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών επικαιροποιείται σε τακτά διαστήματα και οι αλλαγές ποικίλλουν, από την προσθήκη ενός νέου εμβολίου έως στην αλλαγή των συστάσεων για τα παλαιότερα. Για να ελέγξετε ποια εμβόλια χρειάζεστε θα πρέπει να μιλήσετε με τον οικογενειακό σας γιατρό. -
Από ποιες πηγές προσλαμβάνουμε Βιταμίνη D;
O οργανισμός προσλαμβάνει τη βιταμίνη D κυρίως μέσω της σύνθεσής της στο δέρμα μας με την επίδραση της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας. Ο χρόνος έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία που απαιτείται για τη σύνθεση των απαραίτητων ποσοτήτων βιταμίνης D εξαρτάται από την ηλικία, το χρώμα του δέρματος και από τα υποκείμενα προβλήματα υγείας.Η άλλη λιγότερο σημαντική πηγή βιταμίνης D είναι η πρόσληψη μέσω των τροφών. Λίγες τροφές είναι πλούσιες σε βιταμίνη D και αυτές είναι ορισμένα «λιπαρά» ψάρια (όπως ο σολομός, το σκουμπρί, ο τόνος, ο μπακαλιάρος, η πέστροφα, οι σαρδέλες), το μουρουνέλαιο, τα αυγά και το βοδινό συκώτι.Ποια άτομα κινδυνεύουν περισσότερο από έλλειψη βιταμίνης D; Γιατί είναι συχνή η έλλειψη βιταμίνης D στη χώρα μας;Άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έλλειψης βιταμίνης D είναι:Α) Άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα, καθώς η μελανίνη δρα σαν φίλτρο στην απορρόφηση της UVB ακτινοβολίας (υπερϊώδης Β ακτινοβολία)Β) Άτομα με μικρή ή μηδενική έκθεση στον ήλιο όπως:- Ηλικιωμένοι με πολλαπλά προβλήματα υγείας που παραμένουν κλινήρεις ή περιορισμένοι στην κατοικία τους
- Άτομα που καλύπτουν πλήρως το δέρμα τους με ρούχα λόγω θρησκευτικών ή πολιτιστικών πεποιθήσεων (π.χ μοναχές).
- Άτομα που εσκεμμένα αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο λόγω αισθητικής ή θεμάτων υγείας.
- Άτομα με επαγγέλματα με μικρή έκθεση στον ήλιο (υπάλληλοι γραφείου, νυχτοφύλακες).
Γ) Άτομα με ιατρικές καταστάσεις που προδιαθέτουν σε έλλειψη Vit D όπως:- Παχυσαρκία
- Χρόνια νεφρική νόσος
- Ηπατική ανεπάρκεια
- Χρήση φαρμάκων που αυξάνουν την κατανάλωση βιταμίνης D (π.χ αντισπασμωδικά)
- Παθολογικές καταστάσεις του γαστρεντερικού συστήματος, είτε λόγω νοσημάτων (όπως η κοιλιοκάκη, η νόσος Crohn, η κυστική ίνωση) είτε λόγω χειρουργικών επεμβάσεων που αφαιρούν ή παρακάμπτουν τμήματα του στομάχου ή του εντέρου (π.χ γαστρικό bypass).
- Φαίνεται παράδοξο αλλά στην ηλιόλουστη χώρα μας όπως και σε άλλες Μεσογειακές χώρες, τα επίπεδα βιταμίνης D είναι συχνά πολύ χαμηλότερα από τα φυσιολογικά, και η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι συνηθέστερη από τις βορειότερες χώρες. Πρόσφατη μελέτη στον ελληνικό πληθυσμό ανέδειξε πως το 57,7% έχει έλλειψη βιταμίνης D.
Οι κυριότερες αιτίες που εξηγούν αυτό το φαινόμενο είναι:1. Το γεωγραφικό πλάτος της Ελλάδας δεν επιτρέπει την επαρκή σύνθεση βιταμίνης D, ιδίως τους χειμερινούς μήνες.2. Ο πληθυσμός έχει περιορίσει σημαντικότατα την έκθεση στον ήλιο, φαινόμενο που στη διεθνή βιβλιογραφία περιγράφεται ως heliophobia (ηλιοφοβία).3. Οι κάτοικοι των βορειότερων χωρών της Ευρώπης καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες πλούσιων σε λίπος ψαριών (σολομός).
(Πηγή: iatronet.gr) -
Ποια προβλήματα υγείας μπορεί να προκαλέσει η έλλειψη βιταμίνης D;
Οι σοβαρότερες επιπλοκές της έλλειψης βιταμίνης D είναι:- χαμηλά επίπεδα ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα
- η εγκατάσταση ραχίτιδας στα παιδιά μια πάθηση που οδηγεί σε παραμόρφωση των οστών και καθυστέρηση της ανάπτυξης
- η ανάπτυξη οστεομαλακίας (διαταραχή που οδηγεί σε λέπτυνση των οστών) και οστεοπόρωσης στους ενήλικες
- αυξημένη συχνότητα πτώσεων και συνοδών καταγμάτων.
Αν και απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να εδραιώσουν τη γνώση μας, η έλλειψη βιταμίνης D έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο:- σκλήρυνσης κατά πλάκας
- σακχαρώδη διαβήτη (τόσο τύπου 1 όσο και τύπου 2)
- διαφόρων μορφών καρκίνου (ειδικά του εντέρου)
- καρδιακής νόσου
- ψυχιατρικών νόσων
- αυτοάνοσων νοσημάτων
Όσον αφορά τη συμπτωματολογία της έλλειψης βιταμίνης D δεν υπάρχουν ξεκάθαρα και ειδικά ενοχλήματα, ενώ αρκετοί ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί ακόμα και σε σημαντική έλλειψη. Τα συνηθέστερα συμπτώματα που περιγράφονται είναι κόπωση, γενικευμένη μυϊκή αδυναμία, κράμπες, πόνος στις αρθρώσεις, αδυναμία συγκέντρωσης, κεφαλαλγίες.(Πηγή: iatronet.gr)